Հագնում է կանաչ ու շքեղ շորեր
Եվ զարդարում է հողագունդը մեր,
Զարթոնք է բերում սարին ու դաշտին՝
Զուգում, պճնում է անտառ ու այգի:
/Գարուն/
***
Հագած ճերմակ, շքեղ բաճկոն՝
Զարդարում է ձեր երեկոն,
Ո՞վ է հյուրը այդ ցանկալի,
Որ բերում է ձեզ նոր տարի:
/Ձմեռ Պապ/
***
Ձմեռվա ցրտին՝ շրջում է տխուր,
Փշրանք տեսնելիս՝ ճտճտում-պարում,
Ո՞ր հագքն է, գիտե՞ս, տխուր ոստոստում,
Կանաչ գարուն է անվերջ երազում:
/Ճնճղուկ/
***
Երբ դնում ենք, կտրատում,
Մանրիկ-մանրիկ մասնատում,
Լացացնում է ինձ ու քեզ,
Անունն ասա, թե գիտես:
/Սոխ/
***
Ի՞նչն է ջերմորեն մեզ տաքացնում
Եվ քուն է մտնում մինչև իրիկուն,
Իսկ երբ գիշերն է դռները թակում,
նորից մեզ իր տաք գիրկն է ընդունում:
/Անկողին/
***
Ի՞նչ ջուլհակ է. մանում, հինում,
Գործում է, բայց սեղան չի դրվի,
Կլոր մարմնով, ծուռ-ծուռ ոտքերով,
Կտավ է հյուսում միշտ նույն զարդերով:
/Սարդ/
***
Անսահման թանկ է՝ փողով չի գնվի,
Ուտելիք է, բայց սեղան չի դրվի,
Կյանքով կյանք տվող մեղրանուշ նեկտար՝
Սուրբ է և շատ թանկ բոլորիս համար:
/Մայրական կաթ/
***
Ի՞նչն ենք դուրս հանում տնից ու բակից,
Մաքրում, տանում ենք մեր ոտքի տակից,
Նա պետք չի գալիս իր դուրս հանողին՝
Խառնվում է միշտ ավազ ու հողին:
/Աղբ/
***
Ճիշտ մտածիր, արդյոք գիտե՞ս,
Ի՞նչն է զուգում ու պճնում մեզ,
Երբ այն չկա, շատ ես նեղվում՝
Ամանչում ես ու սրտնեղում:
/Զգեստ/
***
Ուր որ գնում ես՝ ինքն է քեզ տանում,
Սար բարձրանալիս՝ դու ես վեր հանում,
Վազող գործիք է, ունի ղեկ ու սանձ,
Ինչպե՞ս են կոչում բոլորը նրան:
/Հեծանիվ/
***
Աղմկում է, ծափ տալիս,
Առաջ վազում՝ հետ գալիս,
Շոյում է քար ու ավազ,
Հետ է փախչում վազեվազ:
/Ալիք/
***
Վրան ունի թավ մուշտակ,
Կաթնաղբյուրը՝ կրծքի տակ,
Պարգևում է մթերքներ՝
Բուրդ ու բարիք, կաթ ու սեր:
/Ոչխար/
***
Թե որ մի հարցում դու դժվարանաս,
Քո չիմացածը իսկույն կիմանաս,
Իմացիր, ի՞նչ ընկեր է նա.
Թե ցանկանաս, խորհուրդ կտա:
/՝Բառարան-հանրագիտարան/
***
Չիմացած բանը քեզ կուսուցանի,
Գուշակիր՝ ի՞նչն է այնքան պիտանի,
Որի օգնությամբ շատ բան կիմանաս,
եթե նրա հետ դու մտերմանաս:
/Բառարան-զրուցարան/
***
Կանաչ ու ծփան, անթիվ եղբայրներ,
Թարմացնում են միշտ մթնոլորտը մեր,
Ե՛վ գիրք են դառնում, և՛ կահույք, և՛ տուն,
Մեծ բարեկամ են աշխարհին, մարդուն:
/Անտառ/
***
Ի՞նչն է՝ լռակյաց նստած մեր տան մեջ,
Տան տաք ու սառն է ցույց տալիս անվերջ,
Եվ, իր ցուցումին մենք հետևելով,
Զգուշանում ենք, ելնում մուշտակով:
/Ջերմաչափ/
***
Երեսունվեց քաջ, արի եղբայրներ
Մեր ուղեցույցն են բյուրավոր դարեր,
Ծաղիկ են դառնում, բացվում մեր շուրթին՝
Մենք փոխանցում ենք մեր սերունդներին:
/Մաշտոցյան այբուբեն/
***
Հազարածալ, հազար թերթիկ՝
Ունի անհուն խորհուրդ ու միտք,
Ով որ նրան ձեռքն է առնում,
Միտքը լույսով է զարդարվում:
/Գիրք/
***
Այն ի՞նչ իր է՝ դրված տան մեջ,
Որ պատկերդ ես տեսնում իր մեջ:
/Հայելի/
***
Պոչը թավիշ ու երկար,
Շրջում է լեռ, դաշտ ու սար,
Սրտում վախ կա ու մեծ ցավ՝
Երազում է թառ ու հավ:
/Աղվես/
***
Բազմանում է առվի ափին՝
Հարյուր շապիկ իր հագին,
Ջուր է սիրում ձիու պես,
Ի՞նչն է, ասա, թե գիտես:
/Կաղամբ/
***
Երեսուներկու ժիր եղբայրներ՝
Տրորում են սնունդը մեր,
Կարծր են, ճերմակ, թե գուշակես,
Նրանց ինչպե՞ս կանվանես:
/Ատամ/
***
Հատի առ հատիկ երբ հողն ենք դնում,
Նա բազմանում է ու տուն է դառնում,
Դառնում է բարիք մարդկության համար,
Կյանք է առնում միշտ քրտինքից արդար:
/Սերմ-բերք/
***
Մեծ ցնցուղ է՝ ջուրը առատ,
Եվ ջրում է աշխարհն արար,
Չի ստեղծվում մարդու ձեռքով,
Դաշտն է լցնում առատ բերքով:
/Անձրևաբեր ամպ/
***
Շրջում է տանն ու բակում՝
Բեղը սրած մուկ բռնում,
Պոչը երկար, թավամազ,
Քայլը՝ քնքուշ, նազենազ:
/Կատու/
***
Մի նյութ գիտեմ՝ կարծր ու ամուր,
Տաքացնելիս՝ դառնում է ջուր:
/Սառույց/
***
Հայրը՝ լոյս է՝ շիթ առ շիթ,
Մայրը՝ ջուր է՝ ջինջ, վճիտ,
Գիտեք որդուն՝ յոթնալար,
Որ ձգվում է սարից սար:
/Ծիածան/
***
Ծնվում է նա հրից, ջրից,
Մեզ ժպտում է հորիզոնից՝
Ունի աղեղ յոթնալար՝
Կամրջում է դաշտ ու սար:
/Ծիածան/
***
Թեև չենք տեսնում ու չենք շոշափում,
Բայց նրանով ենք ապրում ու ծնչում,
Իմացիր, ի՞նչ է անունը նրա՝
Անչափ կարևոր աշխարհի վրա:
/Օդ/
***
Մարդուն մոտիկ ու մտերիմ՝
Կենդանի է հավատարիմ,
Հսկում է նա փարախ ու բակ,
Չի ընդունում ոչ մի կաշառք:
/Շուն/
***
Ժայռի տակից դուրս կգամ,
Շրջապատիս կյանք կտամ
Ու, երգելով մեղմօրոր,
Վերից կիջնեմ դեպի ձոր:
/Աղբյուր/
***
Իմ խելամիտ, ժիր բարեկամ,
Ի՞նչ կանվանես արդյոք նրան,
Օգնում է նա տատիկներին,
Երբ դիմում են ասեղ-թելին:
/Ակնոց/
***
Մեզ հետ բնավ չի խոսում,
Բայց իր կամքն է մեզ ասում,
Նա է գործի դնում մեզ՝
Անունն ասա, թե գիտես:
/Ուղեղ/
***
Փափկամարմին, փափկամորթ,
Ոչ միջատ է, ոչ էլ որդ,
Ոչ թե նվաստ մի բրուտ
Ճարտարապետ է հմուտ:
Տուն է շինում բազմահարկ՝
Փայլփլուն ու միամուտք,
Ու տունն առած շալակին՝
Մագլցում է ծառ ու թուփ:
/Խխունջ/
***
Գուշակիր՝ ի՞նչ է, փոքրիկ ու բարակ,
Գարնանն ենք նրան թողնում հողի տակ,
Երբ մեծանում է ու հասակ առնում,
Եվ միրգ է տալիս, և շվաք անում:
/Ծառ/
***
Մտքերի, խոհի մառանն է նա,
Ի՞նչ է, գուշակիր անունը նրա,
Վերևում ունի մանրիկ խիտ անտառ՝
Ներևում՝ խոսքեր, ծաղկող բան ու բառ:
/Գլուխ/
***
Երկու բոլորակ, սիրուն-կլորակ,
Պատսպարված են մի բլրի տակ,
Իրար փնտրում են գիշեր ու ցերեկ,
Բայց չեն հանդիպում երբեք:
/Աչքեր/
***
Անհուն կապույտ է կտրում ու անցնում,
Մեզ գիրկը առած՝ հեռուներ տանում,
Ճախրում է ծով ու ցամաքի վրա՝
Գուշակեք՝ ի՞նչ է անունը նրա:
/Ինքնքթիռ/
***
Երբ որ ծնվում ենք՝ ի՞նչ են մեզ տալիս,
Որ ամբողջ կյանքում էլ պոկ չի գալիս:
/Անուն/
***
Վար է անում առանց լծկան,
Սուր խոփ ունի և մեծ գութան,
Հերկում է նա դաշտ ու ձոր,
Անվանում ենք ……
/Տրակտոր/
***
Ո՞վ է խուսափում դասից ու գրքից,
Եվ աչքը բնավ չի կտրում դրսից,
Կամ խանգարում է սրան ու նրան,
Ինչպե՞ս կանվանեք արդյոք դուք նրան:
/Ծույլ/
***
Այն ի՞նչ են մեզ վստահում,
Որ լսում ենք ու լռում,
Ու թե լավ չենք պահպանում,
Ողջ աշխարհն է իմանում:
/Գաղտնիք/
***
Նախշուն, նրբահույս ի՞նչ շոր ՝ գիտեք,
Մկրատ չի տեսել իր օրում երբեք:
/Փետուր/
***
Իչնչ է՝ ծամում է առաջ գնալիս,
Բայց իր ծամածը նա կուլ չի տալիս:
/Մկրատ/
***
Ուրիշի բնում նա ձու է դնում,
Ոչ թուխս է նստում, ոչ էլ ճուտ հանում,
Սրան-նրան է ձվերը թողնում
Ի՞նչ թռչուն է նա, ո՞նց է բազմանում:
/Կկու/
***
Ցերեկով խորքուն է մտնում,
Մթության մեջ՝ կեր է գտնում,
Այն ո՞ր հավքն է՝ մեծ աչքերով,
Որ տեսնում է լոկ գիշերով:
/Բվեճ/
***
Գեղեցիկ է ու բարետես՝
Գլխին մի փունջ սանրի պես,
Երբ նստում է, դադար առնում,
Իր անունն է միշտ կրկնում:
/Հոպոպ/
***
Փետուրներ են ծաղկուն, շքեղ,
Պոչը՝ երկար, հովհարաձև,
Ո՞ր թռչունն է, գույնով պես-պես,
Անունն ասա, եթե գիտես:
/Սիրամարգ/
***
Թխկթխկոցով միալար
Ծառն է մաքրում անդադար,
Ուտում է որդ ու թրթուր՝
Կտուցով սուր ու ամուր:
/Փայտփորիկ/
***
Սևիկ-սևիկ՝ պուտպուտիկ,
Ի՞նչ թռչուն է մեզ մոտիկ,
Որ գալիս է վաղ գարնան՝
Բույն ենք շինում մենք նրան:
/Սարյակ/
***
Ճերմակ արտում բերքս ցանեմ,
Երբ պետք լինի՝ նստեմ, քաղեմ,
Ի՞նչ բերք է, որ չի փչանում,
Ու ցանողն է անմահանում:
/Գիրք-ձեռագիր/
***
Ո՞ր թռչունն է՝ սև, կռկռան,
Հագին ունի սև պատմուճան,
Բույն է հյուսում ծառի ճյուղին,
Ու կռավում ամբողջ տարին:
/Ագռավ/
***
Պայծառ ժպտում է կապույտ երկնքից,
Ծիլերն է հանում մայր հողի գրկից,
Աշխարհին տալով իր պայծառ լույսը՝
Դառնում է կյանքի խորհուրդն ու հույսը:
/Արեգակ/
***
Նա մնջանում է ձմռան ցրտերին,
Նոր կյանք է առնում գարնան օրերին,
Զվարթ երգում է, անցնում դաշտ ու արտ՝
Իր շուրջը հյուսում գորգեր ծաղկազարդ:
/Առվակ/
***
Գարնան հետ գալիս, աշնանը՝ գնում,
Բարձրիկ տեղերում իր բույնն է դնում,
Երբ կեր է տալիս նա իր ձագերին՝
Թևն է դեմ անում բարկ արեգակին:
/Արագիլ/
***
Ունի սենյակներ, օթյակներ բազում,
Այն ի՞նչ կղզի է ջրերում վազում,
Նա պատրաստվում է մարդու ձեռքերով,
Ջրում է լողում՝ հանգիստ, ապահով:
/Նավ/
***
Ի՞նչ թռչուն է՝ սրաթև,
Շարժուն է նա ու թեթև,
Ինքը սև է՝ սաթի պես,
Կուրծքը՝ ճերմակ, կաթի պես:
/Ծիծեռնակ/
***
Իր կտուցով՝ փոքր ու սուր,
Բույն է շինում ամրակուռ,
Բույն է շինում քիվի տակ,
Անվանում են ….
/Ծիծեռնակ/
***
Ի՞նչ միջատ է ժրաջան,
Ճարտարապետ՝ աննման,
Ծաղիկից ծաղիկ թևածում՝
Աշխատում է օրնիբուն,
Ծաղկափոշին հավաքում,
Մարդուն ի՞նչ է պարգևում:
/Մեղու/
***
Այն ի՞նչն է, ի՞նչը, մտածիր փոքր-ինչ,
Առանց մտածել չի արվում ոչինչ,
Գլուխն է հողում, թևերն՝ օդում,
Շաքար է դառնում, սեղանին բազմում:
/Ճակնդեղ/
***
Շարժվող սար է՝ շատ ուժեղ,
Գերան ունի քթի տեղ,
Չունի ատամ ու ծամիչ,
Թե տաս՝ կուտի և չամիչ,
Արձակում է ահեղ ճիչ՝
Ջունգլիների բնակիչ:
/Փիղ/
***
Ճանկեր ունի՝ կեռ ու սուր,
Մեջքին՝ զրահ ամրակուռ,
Ձու է ածում հավի պես՝
Ի՞նչն է, ասա, թե գիտես:
/Կրիա/
***
Լիքը գալիս է, դատարկ՝ հետ գնում,
Ով ձեռքն է առնում՝ նրան է սնում,
Ի՞նչ իր է՝ գիտե՞ս, եթե մտածես՝
Ճիշտ պատասխանը իսկույն կգտնես;
/Գդալ/
***
Ի՞նչ մտրակ է՝ փայլում-շողում՝
Պոչը ամպում, ծայրը՝ հողում:
/Փայլակ-կայծակ/
***
Ի՞նչն է ինքնին մոլեգնում,
Սար ու ձորոր պտտվում,
Վազվզում է անդադար՝
Տեղ չի գտնում իր համար:
/Քամի/
***
Փորձիր գտնել, ի՞նչն է, գիտե՞ս,
Պոչը՝ շքեղ, հովհարի պես,
Ո՞ր թռչունն է քայլում կամաց՝
Հրապուրում բոլոր մարդկանց:
/Սիրամարգ/
***
Ի՞նչ բույս է, գիտե՞ք, երբ բերքը քաղում,
Թևերն ոլորում՝ հողում ենք թաղում,
Երբ որ գարունն է դռները թակում,
Ձեռքերից բռնում ու վեր ենք հանում:
/Խաղողի որթ/
***
Բանջարեղեն է՝ մանրիկ սերմերով,
Վզիկը՝ բարակ և ուռած փորով,
Նա չի վնասում ցանող-պահողին,
Կրակ է դառնում՝ այրում ուտողին:
/Տաքդեղ/
***
Հողին ենք հանձնում նրան գարնանը,
Եվ հատուցում է մեկին հազարը,
Բերկրանք է բերում հողի մշակին
Եվ սանձահարում հոգս ու կարիքին:
/Սերմ-բերք/
***
Գիտե՞ք, ի՞նչն է երգում, սուլում,
Դաշտ ու փողոց ավլում, սուրբ,
Օրը հազար երգ է հյուսում,
Բայց իր երգը չի էլ լսում:
/Քամի/
***
Առաջ է վազում ու ետ չի գալիս,
Որտեղով անցնում՝ նա կյանք է տալիս,
Զուգում, պճնում է թե այգի, թե բակ,
Բայց չի թաքնվում երբեք քարի տակ:
/Առվակ/
***
Ո՞վ է պապիկն այն բարի,
Որ բերում է նոր տարի,
Բաժանում է նվերներ՝
Գիրք, խաղալիք ու մրգեր:
/Ձմեռ Պապ/
***
Կանաչ խոտերն է նա արագ քաղում,
Բայց արմատները թողնում է հողում,
Ի՞նչ իր է, հիշիր, տուր ճիշտ պատասխան,
Ամռանը դաշտում կտեսնես նրան:
/Հնձիչ-գերանդի/
***
Շողշողում է գույնով պես-պես,
Մրսեցնում ձեռք ու երես,
Ամեն ձմեռ հյուր է գալիս,
Արևի տակ հուզում, լալիս:
/Ձյուն/
Խաղով՝ անմեռ, գնում-գալիս,
Ցամաք շուրթին՝ համբույր տալիս,
Կռվում է միշտ ափերի հետ,
Չի գործածում նիզակ ու նետ:
/Ալիք/
***
Ի՞նչ թռչուն է՝ թեթև ճախրում,
Իր կերն է միշտ ջրից հանում,
Իջնում է ցած, բարձրանում վեր,
Քիչ է սիրում անտառ ու լեռ:
/Ճայ/
***
Ի՞նչ է երգում՝ վազում ձորով,
Ձորը զուգում կանաչ շորով,
Կյանք է տալիս դաշտ ու ծառին,
Վազքով մտնում արտ ու այգի:
/Առու/
***
Թեև այգին պաշտպանում,
Բայց այգուց է կեր տանում,
Աչքեր ունի՝ մութ գիշեր,
Հագին՝ ասեղ, սուր փշեր:
/Ոզնի/
***
Ասես ձյուն է, ձյունից ճերմակ,
Բայց լողում է ծովում անափ,
Քուլաներն են բամբակի պես,
Ի՞նչն է, ասա, եթե գիտես:
/Ճերմակ ամպ/
***
Երբ երևում է՝ աշխարհին ի տես,
Լուսավորում է իր թևի տակ,
Չի վրդովվում ծովի նման,
Ի՞նչ կանվանես արդյոք նրան:
/Պարզ երկինք/
***
Ցրտում՝ պինդ ու կարծր է լինում,
Տաքանալիս՝ ջուր է դառնում:
Ամուր է նա քարի նման,
Ասա՝ ի՞նչ են ասում նրան:
/Սառույց/
***
Ճերմակ բացատ է՝ սև ծաղիկներով,
Եվ պտտվում է արար աշխարհով,
Մեզ հետ խոսում է ցանկացած պահին՝
Նորություններ է պատմում աշխարհին:
/Թերթ, լրագիր/
***
Երկու եղբայր՝ զուգահեռ,
Կրում են անքանակ բեռ,
Հեռու-հեռու են ձգվում,
Բայց իրար չեն հանդիպում:
/Երկաթուղային գծեր/
***
Ի՞նչ իր է նա՝ համր ու մունջ,
Ծառայում է անշշունջ,
Խոսեցնում է, խոսք ասում,
Բայց մեզ երբեք չի լսում:
/Գիրք/
***
Ի՞նչն է մտքերս իր թևին առնում,
Որտեղ որ պետք է՝ ՝ այնտեղ է տանում:
/Նամակ, հեռագիր/
***
Երբ մթնում է՝ հուզում, թախծում,
Մրմջում է ու արտասվում,
Ի՞նչն է ջրում դաշտ ու անտառ՝
Լինի գարուն, աշուն, ամառ:
/Անձրև/
***
Ապրում եմ ես լուռ ու մյունջ,
Ոլոր տունս՝ մի անուրջ,
Թե պատյանիս ձեռք չտաք՝
Կապրեմ ես գոհ, անտրտունջ:
/Խխունջ/
***
Նա թևեր չունի,
Չունի ձեռ ու ոտ,
Բայց սիրողներին
Կանչում է իր մոտ:
/Արձագանք/
***
Այն որ ծառն է՝ անպտուղ,
Հակվում առվին լուռ ու մունջ,
Թախծում գիշեր ու ցերեկ
Վարսերով իր մինչ աշուն:
/Ուռենի/
***
Գիտեմ երկու ժիր եղբայր,
Պտտվում են անդադար,
Երգ են ասում մեղմօրոր՝
Չափում վայրկյան, ժամ ու օր:
/Ժամացույցի սլաքներ/
***
Հագնում է նա կանաչ շորեր՝
Լինի ամառ, թե ցուրտ ձմեռ,
Որ ծառն է մեծ շուքով այնպես
Տարեմուտին հյուր գալիս մեզ:
/Եղևնի/
***
Մեր կողքին է ամեն ժամ,
Ու մեր շնչից անբաժան,
Ոչ գույն ունի, ոչ պատկեր,
Բայց մեր գովքին է արժան:
/Օդ/
***
Երբ խոր աշնանը հին շորն է հանում,
Զարդարանքներից մեկեն մերկանում,
Քամին ցրում է զարդերը նրա
Ու տիրակալ է իրեն հռչում:
/Անտառ/
***
Քեզ կանչում է, հմայում,
Թե իր խորքերն ես նայում,
Իսկ թե իրեն չնայես՝
Լոկ պատրանքդ է փայփայում:
/Հայելի/
***
Ձյունի փաթիլ եմ դաշտում,
Ջուր եմ խմում անկշտում,
Դառնում քուլա, դառնում շոր՝
Ինձ դրա համար են պաշտում:
/Բամբակ/
***
Ձայներ են որսում
Իրարից զատ-զատ,
Բայց ամփոփելիս
Դառնում հարազատ:
/Ականջներ/
***
Նա ձեր տունն է միշտ հսկում
Տարիների լուռ հոսքում,
Բայց երբ օտար ներխուժի՝
Կզգա սարսափ ու սոսկում:
/Շունը/
***
Վերից նա մանր է մաղում,
Կուտակվում է, կատաղում,
Բայց երբ հասնում է դաշտին՝
Մանկան նման է խաղում:
/Ջուր/
***
Բռնել է ափից՝
քամին չտանի,
Թե կտրես ափից՝
Հեռուն կտանի:
/Նավ/
***
Ջրից է ծնվում.
Որ նազով փայլի,
Գարնան շունչ առավ՝
Իսկույն կհալվի:
/Սառույց/
***
Ծառից ծառ է նա թռչում,
Սյուքի խոխված՝ անրջում,
Նրա վազքին չեն հասնում
Ոչ եղջերու, որ թռչուն:
/Քամի/
***
Չորքոտանի այս վկան
Կետն է, նմանը չկա,
Զի երբ պաշտոն ստացավ՝
Տիրակալ է նա հսկա:
/Աթոռ/
***
Ինձ հաճախ են նայում, հիշում,
Իրենց համար պահեր նշում,
Անգամ եթե ես չաշխատեմ՝
Կանգնած պահի պահն եմ նշում:
/Ժամացույց/
***
Ճոխ մառան է,
Կարմիր հուր,
Կարմրաթշիկ
հատ-հատ…
/Նուռ/
***
Աշխատում եմ ժրաջան
Թելակարս՝ լույս մարջան,
Շատ-շատերն են գնահատում
Աշխատանքս տքնաջան:
/Կարի մեքենա/
***
Հավաքում եմ փչակում
Տանձ ու խնձոր, նուշ, ընկույզ,
Ճյուղից ճյուղ եմ թռչկոտում՝
Դառնում զգոն հետախույզ:
/Սկյուռ/
***
Վեր գնալիս թանձրանում է,
Վար իջնելիս մանրանում է:
/Ամպ/
***
Տիրոջ հետ է նա քայլում,
Ընկնում, ելնում, այլալվում,
Իսկ երբ տերը կողքին չէ,
Նա ցնդում է, վերանում:
/Ստվեր/
***
Քեզ կանչում է, հայհոյում,
Թե իր խորքերն ես նայում,
Իսկ թե իրեն չնայես՝
Լոկ պատրանքդ է Փայփայում:
/Հայելի/
***
Ապրում եմ ես լուռ ու մունջ,
Ոլոր տունս՝ մի անջուր,
Թե պատյանիս ձեռք չտաք՝
Կապրեմ ես գոհ, անտրտունջ:
/Խխունջ/
***
Աշխատանքով անձնվեր
Քեզ տանում է վար ու վեր
Ինքն անշարժ է մշտապես
Բայց շարժվողին գործընկեր:
/Աստիճաններ/
***
Մաշկը հորթի, գառան է,
Ինքը՝ գրոց մառան է,
Ինչքան կարդաս՝ չի մաշվի,
Տեղը՝ Մատենադարան է:
/Մագաղաթ/
***
Նրանք լուռ են դարակում՝
Գաղտնիք պահած արանքում,
Իրենց էջերը թերթես՝
Սիրուց դառնում ես անքուն:
/Գրքեր/
***
Նա թևեր չունի
Չունի ձեռ ու ոտ,
Բայց սիրողներին
Կանչում է իր մոտ:
/Մագնիս/
***
Ձայնում եմ սարին ես քանի տարի.
Ասում եմ՝ այ խենթ, գալիս ես՝ արի,
Նրա հոգը չէ՝ սիրտս կմարի,-
Նույն պատասխանն է՝ գալիս ես՝ արի:
/Արձագանք/
***
Պատկերներով իր սահուն
Քեզ միշտ գամված է պահում,
Ողջ աշխարհն է ափի մեջ,
Ինքը՝ փակված սրահում:
/Հեռուստացույց/
***
Քեզ տանում է վեր ու վար՝
Ինչպես հմուտ նավավար,
Թե իր կոճակը սեղմես՝
Քեզ դարձնում է նա … ավար:
/Վերելակ/
***
Թավ անտառում այն խավար
Աշնան քամուն նա ավար,
Երբ դեռ գետնին չի հասել՝
Լողում է հանց նավավար:
/Աշնան տերև/
***
Ճեղքում է մեկեն
թանձր խավարը,
Նոր բացվող օրն է
Նրա ավարը:
/Լույս/
***
Հորդ անձրև էր. նա համրացավ,
Շանթ որոտաց. նա թարմացավ,
Սիրամարգի նման փքվեց՝
Իր տեսքից էլ նա զարմացավ:
/Ծիածան/
***
Գոռ երկինք է մխրճվել,
Տեսքով ուզում ես հրճվել,
Սառցասար է իր կրծքին,
Բայց չի ուզում նա թրջվել:
/Մասիս սարը/
***
Հարյուր ատամ բերանին,
Իսկ բերանը՝ գերանին:
/Սրոց/
***
Վրան ձորոր, լեռ ու արտ,
Ինքը տեսքով միշտ էլ հարթ:
/Նկար/
***
Նա միշտ գալիս է
Ձմեռ պապու հետ.
Մեր կյանքում բացում
Մի նոր արահետ:
/Նոր տարի/
***
Թռչունի նման
սուրում է օդում,
Կամա-ակամա
անվերջ որոտում:
/Ինքնաթիռ/
***
Ծփուն արտն է բոլորվել՝
Երբ երաշտն է «խորովել»
Փույթ չէ, նոր կյանք նա կառնի՝
Թե հնչի ժիր հորովել:
/Դաշտ/
***
Երբ առուն է բարակում,
Բոցն անտառին ճարակում,
Մրգաբեր եմ դառնում ես
Ձեր մառանի դարակում:
/Աշուն/
***
Բույնը տեսնում ենք ասես մեր ափում,
Սիրում են իրար, բարձր կափկափում,
Սիրո այնպիսի դասեր են տալիս,
Որ գարունն իրենց գալով ենք չափում:
/Արագիլներ/
***
Իր կյանքն է առնում
նա չոր ցամաքում,
Բայց իր ողջ կյանքը
Ջրում է անցնում:
/Նավ/
***
Աշխարհին, գարնան
Ավետիս բերեց,
Թեկուզ ապրեց կարճ՝
Բոլորիգ գերեց:
/Ձնծաղիկ/
***
Ես արև եմ՝
այգում թառած,
Բորբ արևի
Ոսկին առած:
/Արևածաղիկ/
***
Ջինջ երկնքին կարոտում,
Վեր է ելնում, նարոտում,
Կաթիլ, կաթիլ իջնում ցած՝
Երբ երկինքն է որոտում:
/Ամպ/
***
Ավետիս եմ, լրաբեր,
Բանագնաց ու բանբեր,
Ինչքան էլինձ ծրարեն՝
Միշտ մնում եմ գրաբեր:
/Նամակ/
***
Նա պառկում է ծովափին
Ու չի հուզվում գեթ նվազ,
Ջուրն է տալիս երբ լափին՝
Շունչն է փչում հազիվհազ:
/Ավազ/
***
Խենթխռով է, նաև գիժ,
Խաղ է անում անպատիժ,
Ձմռան պոչին տալիս մարտ,
Անուն առնում, դառնում…
/Մարտ/
***
Ինքը թիվ է, կետ ու նիշ,
Ունի անուն, վարկանիշ,
Այստեղ խոսքդ նա ծամում,
Ուրիշ ծայրում վերծանում:
/Մորզեի այբուբենը/
***
Տարվա օրերի չափ
Նա ունի հատիկ,
Կտրես՝ կդառնա
Ժպտուն ատամիկ:
/Նուռ/
***
Ամեն օր ծնվում,
բարև են ասում,
Հերթի պատճառով
իրար չեն տեսնում:
/Շաբաթվա օրեր/
***
Երկու եղբայր՝
կրտսեր, ավագ,
Հայոց բախտի
Համանվագ:
/Սիս, Մասիս/
***
Քեզ նկարում է,
ներսդ թափանցում,
Ինչ գաղտնիք ունես
Մեկեն է բացում:
/Ռենտգեն/
***
Բոցկլտում է, ճառագում,
Ամեն ինչ է ճարակում,
Բայց երբ իր հևքը մարի՝
Հետքն ամայի համարիր:
/Հրդեհ/
***
Ձեզ տալիս եմ ձնծաղիկ
Ու խնդության ծով ալիք,
Կանաչահևք, կանաչաշոր,
Կյանք հավերժող նոր բալիկ:
/Գարուն/
***
Նա քուլա-քուլա
Իջավ մայր հողին՝
Աչքը վախվորած՝
Արևի շողին:
/Ձյուն/
***
Խոսքդ գրով նշում է
Ու ամեն ինչ հիշում է,
Ողջը կրկնում հանց թութակ
Չի ուզում կեր ու վանդակ:
/Ձայնագրիչ/
***
Թաքնվում է խոտերում,
Անգամ անուշ հոտերում,
Քնքուշ բույրի անուշ ակ
Ու անունն է…
/Մանուշակ/
***
Անցնում հեկտար առ հեկտար՝
Նա հավաքում է նեկտար,
Թաթախվում է գույներում՝
Դառնում գույների նեկտար:
/Մեղու/
***
Մերթ ես պարզ եմ, մերթ էլ բարդ,
Մտքի տուտ եմ ես անհարթ,
Միտքս գտնես նորելուկ՝
Դու կլուծես…
/Հանելուկ/
***
Ծով մտքեր են առաքում՝
Իրենք քնած դարակում,
Քեզ լույս կտան ու ծով բերդ՝
Ծով գիտություն, տիեզերք:
/Գրքեր/
***
Բարձր ձայնով ղողանջում,
Շտապ իր մոտ է կանչում,
Ուզեց ասել գաղտնի բան՝
Ականջիդ է շշնջում:
/Հեռախոս/
***
Նա հագնում է կանաչ շոր,
Չալպուտուրիկ է, կլոր,
Մեջը կարմիր, կուտը՝ սև,
Եվ գրկում ենք հևիհև:
/Ձմերուկ/
***
Նա մի ծով է դեղնալիք,
Մեզ տալիս է ծով բարիք,
Մերթ ալեկոծ, մերթ հանդարտ,
Արի նրան ասենք…
/Արտ/
***
Ջրից ծնվում, ամրանում,
Ողջ ձմռանը համրանում,
Բայց երգ գարունն է կանչում՝
Դառնում է երգ կարկաչուն:
/Սառույց/
***
Դեմքը ժպտուն, լուսերես՝
Չարաճճի մանկան պես,
Այնքան մոտիկ է թվում.
Քիչ է մնում որ բռնես:
/Լուսին/
***
Լույս երկնքի խորանում
Նա աճում է, նորանում,
Բայց մութ ամպեր թե մոտ գան՝
Կկորչի մութ խորանում:
/Լուսին/
***
Սեղմեմ պատին՝ լույս է տալիս,
Փորձեմ բռնել՝ խույս է տալիս,
Երբ արևը արդեն չկա՝
Նա քեզ լույսի հույս է տալիս:
/Էլեկտրական լույս/
***
Երբ շնչում է սրտաբուխ՝
Արձակում է ծուխ ու մուխ,
Իսկ երբ ժայթքի բոցի պես՝
Եկեք ասենք…
/Հրաբուխ/
***
Նա մի հսկա է՝ ոտքերը հողում,
Իր բարիքով է սրտեր ողողում,
Միշտ դիմանում է վայրի հողմերին,
Իսկ երբ հուզվում է՝ քամուց է դողում:
/Ծառ/
***
Շողեր փռեց ցիրուցան,
Մարդիկ տեսանմ հիացան,
Թե երանգներն իր տեսնես՝
Պիտի կոչես…
/Ծիածան/
Նավի պես է
«Ծովն» իր հատում,
Տրանսպորտ է
Անապատում:
/Ուղտ/
***
Ունի մի լուրջ փորացավ.
Մեկ էլ տեսար՝ կորացավ,
Հենց որ տեսավ հավերին՝
Փորի ցավը նորացավ:
/Աղվես/
***
Կոճակներն ես ափիս մեջ,
Աներևույթ թափի մեջ,
Սեղմեմ՝ աշխարհ կշարժեմ.
Ողջ աշխարհն է ափիս մեջ:
/Հեռուստացույցի վահանակ/
***
Մարդկանց երթին անտարբեր,
Ոտքի վրա՝ տարուբեր,
Երբ անգործ է՝ լուռ ու մունջ,
Եթե չասես՝ տար ու բեր:
/Դուռ/
***
Մի ոտք ունի ու մի գունդ,
Տեղով ասես երկրագունդ,
Երբ պտտես՝ պարում է,
Չի ուզում ջուր ու սնունդ:
/Գլոբուս/
***
Պտտվում է գիշեր-ցերեկ,
Մեր այսօրը դարձնում երեկ,
Մեզ պահում է կրծքի վրա,-
Ասում՝ մարդիկ, դուք ինձ տեր եք:
/Երկրագունդ/
***
Նա մի թիվ է անիմաստ,
Ինչպես գրես՝ թարս-շիտակ,
Թվից հետո թե դրվի՝
Ձեռք է բերում նոր իմաստ:
/Զրո/
***
Կանաչ հյուսք է, կանաչ շառաչ.
Հպարտ անգամ ձմռան առաջ,
Ողջ տարին է դալար մնում,
Ցրտից անգամ չունի հառաչ:
/Եղևնի/
***
Ինչ գրում եք, նկարում.
Ինքը գլուխ չի հանում,
Ինչքան էլ որ տանջում եք՝
Համբերում է, դիմանում:
/Թուղթ/
***
Թևեր ունի թռչունի պես
Ու թռչում է թռչունի պես,
Բայց թևերը թափ չի տալիս,
Ոչ էլ ծալում թռչունի պես:
/Ինքնաթիռ/
***
Աճպարար է լարի վրա,
Պարում է հենց գետնի վրա,
Լոկ մի ձող է նրան պահում
Իր ճանապարհ՝ լարի վրա:
/Լարախաղաց/
***
Ունի երկար նա վարսեր,
Ճոխ ոլորքներ ու դարսեր,
Հաճախ նոթերն է կիտում՝
Անգամ թե տաս դու վառ սեր:
/Լացող ուռենի/
***
Բամբ որոտաց մութ երկնքում,
Գլուլ լացեց,
Ծիածաված երազն արթուն
Հանդես բացեց:
/Ամպ/
***
Ջինջ աչքով է քեզ նայում,
Քեզ՝ քո տեսքով հմայում,
Կթրթռա՝ թե ձեռք տաս.
Կրակին չի խնայում:
/Ջուր/
***
Ոսկեփայլ է,
Ոսկեշող,
Լազուր երկնին
Ականջօղ:
/Արև/
***
Բերքը նրա քաղցրանում է,
Դառնում ճութ,
Հավաքելը հանդես է մի՝
Այգեկութ:
/Խաղող/
***
Ողջ գիշերը ինձ հետ մնում է արթուն,
Միտքս է կարդում շարունակ,
Չի էլ քնում՝ երբ ժամացույցը անքուն
Մեղմիկ երգում է թիկ-թակ:
/Լուսամփոփ/
***
Անձրև եկավ՝
Ժիր վազում է,
Բարկ արևից
նվազում է:
/Առու/
***
Ամպը որոտա՝
Մեկեն շանթում է,
Հենց հասավ հողին՝
Ասես բանտում է:
/Կայծակ/
***
Հուզվում է այնպես՝
Ասես պարում է,
Երբ ափին հասավ՝
Անդարձ մարում է:
/Ալիք/
***
Երկծալ ծունկ է
ու սապատ,
Սիրած տեղը-
Անապատ:
/Ուղտ/
***
Լուռ ու մունջ են,
երբ անգործ են,
Իսկ երբ փորձես՝
Աչալուրջ են:
/Ականջ/
***
Ինչ կա մեջքին՝
Թավ է տալիս,
Երբ հուզվում է՝
Ծափ է տալիս:
/Ծով/
***
Ինչ էլ որ տաս՝
Կուլ է տալիս,
Կերածի չափ
Ետ է տալիս:
/Ջրաղաց/
***
«Հյուր» է գնում թաքուն-թաքուն,
Հավանոցում մնում արթուն,
Սուտմեռուկի անմեղ խաղով
Դատարկում է ողջ հավաբուն:
/Աղվես/
***
Անձնագիրն եմ
ես Մաշտոցի
Պահապանն եմ
Տառ-հնոցի:
/Այբուբեն/
***
Կլոր գնդակ է ասես.
Փաթաթվել է հարսի պես,
Դարս-դարս ճերմակ շորերով
Ասես բացել է հանդես:
/Կաղամբ/
***
Նա պարծենկոտի
Ունի համարում,
Զի բացվող օրվան
Տեր է համարում:
/Աքաղաղ/
***
Քեզ միշտ հեռուն է տանում
Քեզ քո ուզած ափ հանում,
Բյուր ծովեր են ոտքի տակ,
Բայց ցամաք, չի բանում:
/Նավ/
***
Հիվանդի ջերմ թևի տակ
Դրին թվերով սանդղակ,
Սանդղակն հուզվեց, ու մարմնով
Վազեց կարմիր մի ալյակ:
/Ջերմաչափ/
***
Ունի լեռներ, ունի գետ,
Ճանապարհներ, արահետ,
Բույր աշխարհներ իր գրկում.
Ինքն իմաստուն ու… անգետ:
/Քարտեզ/
***
Նա չափում է անտառ, գետ,
Մեջքը՝ հարմար դիտակետ,
Ինքը սարի պես հսկա,
Պոչը՝ փոքրիկ ստորակետ:
/Փիղ/
***
Նա մի կախարդ է բարի,
Մատով դիպչես՝ կպարի,
Քեզ տանում է վեր ու վար,
Որ փափագդ կատարի:
/Վերելակ/
***
Միշտ անձայն է մտածում,
Քո մտքերում թևածում,
Հազար գաղտնիք քեզ կտա՝
Թե իրեն սեր ես տածում:
/Գիրք/
***
Նույն աշխարհ ենք մենք տեսնում,
Իրար օգնում ու հասնում,
Եղբայրներ ենք հարազատ,
Սակայն իրար չենք տեսնում:
/Աչքեր/
***
Նա մերթ միջնորդ է անխոս,
Մերթ լեզվանի, շատախոս,
Կապում մեզ ողջ աշխարհին,
Լարով ասում՝ արի հոս:
/Հեռախոս/
Ծնվում է ու մեծանում,
Հենց նույն օրն էլ` մահանում,
Հետո նորից կյանք առած
Պայծառ շորեր է հագնում:
(Արև)
* * *
Ամբողջ օրը տանը մնում,
Բեհեզ բարձի վրա քնում,
Հենց որ մուկ է տեսնում հանկարծ,
Բազեի պես որս է անում:
(Կատու)
* * *
Հողն է մտնում, մահանում,
Հետո նորից կյանք առնում,
Աչքը հառած երկնքին,
Տարածվում է, շատանում:
(Ցորեն)
* * *
Չորս ոտք ունի, բայց շուն չի,
Զու է ածում, թռչուն չի,
Խոտ է ուտում կովի պես,
Պատյան ունի, բայց տուն չի:
(Կրիա)
* * *
Տուն է սպիտակ, լայնատարած,
Սև հավիկներ մեջը թառած,
Խոսում են ու զրույց անում՝
Մարդու նման լեզու առած:
(Գիրք)
* * *
Ամբողջ օրը քուն չունի,
Լայն դաշտերում տուն չունի,
Ծաղկից ծաղիկ է թռչում,
Փեթակ ունի, բուն չունի:
(Մեղու)
* * *
Արքա չունեն, սակայն արագ
Կազմում են մեծ, ահեղ բանակ,
Հենց մտնում են արտը հասած՝
Բերքն են հնձում առանց դանակ:
(Մորեխ)
* * *
Գիշերով է նա լույս տալիս,
Եվ ապրում է ճիշտ մեկ ամիս,
Կիսվում է նախ և նորանում,
Կլոր դեմքով՝ աշխարհ գալիս:
(Լուսին)
* * *
Տեսա իմ հոգու հոգին
Հողում թաղվեց, մահացավ,
Շատ չարչարվեց ու կրկին
Ծիլ արձակեց, բարձրացավ,
Սրի բերան նա ընկավ,
Քարով ճզմվեց, փշրվեց,
Հետո բոցում այրվեց,
Նոր կյանք առած՝ ետ եկավ:
(Ցորեն)
* * *
Հսկայական փռում թխած
Մի գաթա կա սիրուն, գլոր,
Թխողն ինչքան ծայրից պոկում,
Նորից է նա դառնում կլոր:
(Լուսին)
* * *
Նա որսորդ է չար ու անգութ,
Հագին մուշտակ՝ սիրուն, պուտ-պուտ,
Ժանիքը սուր, ագին բարակ,
Եվ աչքերն են մի-մի ճրագ:
(Հովազ)
* * *
Ճարտարագետ և իմաստուն,
Ծաղկի փոշուց շինում է տուն,
Լեզուն՝ քաղցր, ինքը բարի,
Չունի դադար, հանգիստ ու քուն:
(Մեղու)
* * *
Մի օձ կա մեծ, գույնը կապույտ,
Հա գնում է պտույտ-պտույտ,
Նրանով են սնվում անվերջ
Ծառ ու ծաղիկ, խոտ ու առվույտ:
(Գետ)
* * *
Մանուկն եկավ՝ պայծառ, անգին,
Կանաչ շորեր ունի հագին,
Թողեց հետքեր նա ամենուր,
Ծաղկով լցրեց դաշտն ու այգին:
(Գարուն)
* * *
Մի տախտակ կա քառանկյուն,
Առանց դրա չկա տուն,
Մինչև ամուր չփակես
Դու չես մտնի հանգիստ քուն:
(Դուռ)
* * *
Նա ապրում է շարժուն տան մեջ,
Ծտի նման խայտում անվերջ,
Առավոտից մինչ իրիկուն
Չունի հանգիստ ու չունի քուն:
(Ձուկ)
* * *
Երեկ տեսա մի քարավան
Ճամփա ելած՝ գնում էր Վան,
Պոչ-պոչ բռնած, շարքով կարգին
Մի-մի հատիկ առած մեջքին:
(Մրջյուն)
* * *
Մի թռչուն կա շատ իմաստուն,
Բարեկամ է նա միշտ մարդուն,
Աղմկում է, ձայնեղ կանչում,
Երբ որ գող է մտնում իր տուն:
(Սագ)
* * *
Կա մի գմբեթ` բարձր ու լայն,
Կանգնած անսյուն ու անգերան,
Մեջը կանթեղ` պայծառ լույսով,
Կախված ջահեր, առանց պարան:
(Երկինք)
* * *
Խոսում է նա, լեզու չունի,
Շրջում է նա, ոտքեր չունի,
Բայց մտնում է ամեն մի տուն,
Ուրախ լուրեր բերում մարդուն:
(Նամակ)
* * *
Կյանք է տալիս, բայց ինքն՝ անկյանք,
Հյուր է գալիս, աշխարհ մտնում,
Պարգևում է լույս ու բերկրանք,
Երբ գնում է, օրն է մթնում:
(Արև)
* * *
Թռչուն անթև ու անփետուր,
Բայց շրջում է նա ամենուր,
Նրա համար սահման չկա
Ոչ գետ ու ծով, ոչ լեռ, բլուր:
(Միտք)
* * *
Հողից շինեցին,
Բոցում թրծեցին,
Կախեցին սյունից,
Տարան, բերեցին:
(Խնոցի)
* * *
Մի բան գիտեմ զարմանալի,
Նա մագիլներ ունի հավի,
Մութ անտառն է իրար տալիս,
Հարթում սիրուն ու ետ գալիս:
(Սանր)